Het eiland is met vijf belangrijke kloosters een religieus centrum waar de oudste Christelijke rituelen nog steeds springlevend worden gehouden. Het is een pelgrimsoord voor gelovigen uit de hele wereld. Over het hele eiland verspreid staan vele kerkjes en kapelletjes, maar de belangrijkste heilige plekken zijn de grot van Johannes en het klooster dat in de 1Ode eeuw in Chora in zijn naam gesticht werd. Deze twee bezienswaardigheden staan op de werelderfgoedlijst van de Unesco.

Patmos is het meest noordelijke eiland van de Dodekanesos en ligt tussen Ikaria en Leros. Onder meer de ferry naar Rhodos maakt er een stop. Er worden druiven, olijven en tomaten verbouwd, maar ook het toerisme is een grote bron van inkomsten. Ondanks de enorme stroom bezoekers die het eiland trekt, heeft het zijn authentieke karakter vrijwel helemaal intact weten te houden. De religie en de daarbij horende rituelen en gebruiken bepalen van oudsher het leven op Patmos. Bezoekers roemen de spirituele en haast magische sfeer van het eiland.

Patmos in het kort:

# Oppervlakte: ca 34 km2

# Kustlijn: ca 63 km2

#Inwoners: ca 2.700

#Hoofdstad: Skala

Johannes in de Grot

De Romeinen gebruikten Patmos als verbanningsoord en als banneling kwam apostel Johannes er in 95 n.Chr. ook terecht. Omdat hij in Efeze het evangelie verkondigde, stuurde keizer Domitianus hem naar het eiland. Hij leefde er twee jaar lang als kluizenaar in een grot en kreeg er visioenen die hij opschreef in zijn Openbaringen. De Grot der Openbaringen bevindt zich halverwege de hoofdstad Skala en de belangrijke plaats Chora. In de grot zijn een stenen lessenaar te zien en de afdruk van Johannes hoofd op de plek waar hij sliep. Het uitzicht vanuit de grot is tevens uniek omdat hij het vaak aanhaalt in zijn Openbaringen.

Bij de grot staat de kerk van de heilige Anna uit 1090, gebouwd door de monnik Christodoulos die ook het beroemde Johannesklooster stichtte. De gebouwen van de kerkelijke hogeschool oftewel de ‘Patmische school’ uit 1713 staan boven de kerk. Daar werd ondanks het Turkse verbod, de Griekse taal onderwezen. De Turken hadden niet zoveel met dit dorre eiland dat veel te kampen had met piratenaanvallen en lieten het bestuur daarom graag over aan de monniken. Die maakten daar dankbaar gebruik van door hun eigen taal en cultuur ongestoord te blijven handhaven. De school is nu een theologische faculteit.

De boot naar het eiland meert aan bij de havenplaats Skala,die nu de hoofdstad van het eiland is. Het kan er - vooral in het hoogseizoen - erg druk zijn met toeristen en dagjesmensen, die rechtstreeks vanaf de boot in bussen stappen om de heilige plekken op het eiland te bezoeken.

Het stadje zelf is voorzien van de nodige faciliteiten, restaurantjes en winkeltjes. De straatjes zijn nauw en authentiek. Chora en het klooster van Johannes Chora of Patmos is de vroegere hoofdstad van het eiland. Het stadje heeft smalle straatjes, witgekalte huizen en een gezellig plein. Het wordt gedomineerd door het enorme klooster van Johannes op de top van een heuvel. Met zijn dikke muren en kantelen heeft het klooster veel weg van een burcht. Het werd in 1088 gebouwd door de eerder genoemde monnik Christodoulos. Hij werd na zijn dood zalig verklaard en zijn overblijfselen liggen in een van de tien kapellen op het kloostercomplex. Het binnenplein van het klooster is met zijn vele bogen en mozaïekvloeren van kiezelstenen ronduit prachtig. De kerk van het klooster herbergt fresco’s uit de 13de eeuw. In de schatkamer bewaren de monniken kostbare iconen, juwelen, priestergewaden, relikwieën en allerlei giften van pausen, koninklijke figuren en andere gelovigen. De bibliotheek van het klooster geldt als een van de belangrijkste ter wereld. De monniken van het klooster hoeven zich niet af te zonderen of te zwijgen. Ze mengen zich gewoon onder de bevolking en de toeristen. Ze hebben naast de vele orthodoxe feestdagen ook het recht om op Witte Donderdag het laatste avondmaal na te spelen. De abt is dan Jezus Christus en de monniken de apostelen. Deze ceremonie die Niptíras genoemd wordt, mag alleen worden gehouden in de belangrijkste Christelijke religieuze centra ter wereld: Jeruzalem, Rome, Constantinopel en Patmos.

Naar het strand

Hoewel Patmos niet echt een strandbestemming is, kent het eiland toch mooie stranden. Een prachtig strand met veelkleurige kiezels ligt bij Lambdi. Het strand bij Petra ligt aan de voet van de beroemde Kalikatsourots en dan zijn er nog de stranden van Diakofti, Psili Ammos en Kampos.

Meer weten?

Wie graag meer wil weten over dit mystieke eiland, kan het boek Patmos, een heilig eiland van de Engelse schrijver Peter France lezen. Het is uitgegeven door Atlas. In dit boek wordt veel aandacht besteed aan de geschiedenis en de grote religieuze betekenis van Patmos. De schrijver woont zelf op het eiland.