Het Middengebergte (Sredna Gora)

Swipe

De Rozenvallei

Men gaat er wel eens van uit dat een bezoek aan de Rozenvallei ongeveer overeenkomt met een bezoek aan de bloembollenvelden. Wat de geur betreft is dat zeker waar, overal ruikt men de geur van de rozen waar later de beroemde rozenolie van gemaakt zal worden. De kleuren zullen u wat tegenvallen en dat is eenvoudig te verklaren. Zodra de rozen zich ver hebben geopend worden ze geplukt en dat gebeurt in de vroege ochtend. Het plukken is handwerk en het gebeurt doorgaans door seizoenarbeiders, in veel gevallen zigeuners. De in de vroege ochtend geplukte rozen moeten nog dezelfde dag verder worden verwerkt.

Als u dus een kijkje gaat nemen bij zo’n rozenveld, zult u hoofdzakelijk halfgeopende rozen en rozen in de knop vinden. De velden zijn ook minder kleurrijk, zelfs niet als ze vol in bloei zouden staan. Er wordt namelijk maar één soort roos voor de vervaardiging van rozenolie gebruikt en de rozenstruiken staan ver uit elkaar omdat elke roos voldoende licht moet krijgen. Bovendien maakt men gebruik van paard en wagen om de geplukte rozen op te halen.

De verbouw van rozen begon zo’n 300 jaar geleden toen handelaren de rozen meebrachten uit Noord-Turkije, waar de rozencultuur aanmerkelijk verder teruggaat, maar nooit van grote betekenis werd zoals in Bulgarije. Zoals gezegd, er is maar een soort roos geschikt voor de vervaardiging van rozenolie en dat is de Damascusroos (Rosa damascena). Het soort is bij ons minder bekend, maar hij lijkt sterk op een roze tot lichtrode dubbele wilde roos. Elke 10 tot 12 jaar wordt de plant vervangen.

De rozencultuur liep de laatste decennia sterk terug, maar herstelt zich weer enigszins. Zo werd minder dan 50 jaar geleden nog 8000 hectare grond met rozen bebouwd, in het jaar 2000 was er sprake van slechts 2000 hectare. Ook de productie liep sterk terug, van 1200 kilogram in de topjaren, naar 260 kilogram in 1996. In 2000 was er weer sprake van ongeveer een verdubbeling. Hoewel het algemeen bekend is dat de Bulgaarse rozenolie de beste ter wereld is, nam de vraag ernaar dramatisch af en ook dat is natuurlijk een oorzaak van de teruggelopen productie.

Daarbij komt nog dat Turkije ineens merkte dat er veel geld te verdienen was met de fabricage van rozenolie en zich met rozen van beduidend mindere kwaliteit op de wereldmarkt stortte. De kwaliteit van de olie is ook aanmerkelijk minder, maar voor veel toepassingen even goed geschikt. Het fabricageproces verloopt moeizaam en is gebaseerd op destillatie met behulp van water. Wat uiteindelijk boven komt drijven is de pure olie, maar ook de lagergelegen extracten worden nog verder verwerkt, bijvoorbeeld tot rozenwater of tot olie van een mindere kwaliteit. Een liter pure Bulgaarse rozenolie kost op de wereldmarkt ongeveer 5500 euro. Als u ervan uitgaat dat voor een liter rozenolie ongeveer 3 tot 3,5 ton rozenblaadjes nodig zijn lijkt de prijs nog best mee te vallen.

Rozenolie wordt in hoofdzaak gebruikt in de parfumindustrie waar ze niet alleen puur verder wordt verwerkt, maar ook dient als toevoeging voor andere geuren. De geur van zuivere rozenolie is zeer sterk. Als u een bezoek brengt aan het rozenmuseum dan moet u de dop van een fles afdraaien waarin 50 jaar geleden de olie werd vervoerd. U kunt de geur nog steeds ruiken. Ruim 97% van de rozenolie wordt geëxporteerd, in hoofdzaak naar Frankrijk, Groot-Brittannië, de Verenigde Staten, Rusland en Japan.

Elk jaar gedurende het eerste of het tweede weekend van juni worden in Karlovo en Kazanlâk rozenfestivals georganiseerd. De rozenpluk is dan meestal al in volle gang en de festivals dienen dan ook in hoofdzaak een toeristisch doel. In Karlovo wordt het festival op zaterdagmorgen gehouden, in Kazanlâk op zaterdagmiddag en zondag. Er komt veel folklore aan te pas en de carnavalsoptocht in Kazanlâk trekt duizenden bezoekers. Uiteraard kunt u ook een bezoek brengen aan het rozenmuseum, het rosarium van het laboratorium waar men voortdurend bezig is om de kwaliteit van de rozen te verbeteren en aan een destilleerderij.

Het beste kunt u een complete excursie boeken die wordt afgesloten met een grote openluchtpicknick, waar de dames en heren volksdansers u niet alleen de oude dansen tonen, maar ook nog eenmaal laten zien hoe fraai de traditionele kleding was. Ze geven u alle gelegenheid hen, met of zonder u, te laten fotograferen. U krijgt tijdens zo’n picknick, maar ook bij deelname aan een diner dat ter gelegenheid van het festival wordt georganiseerd en waar ook traditionele dansen in oorspronkelijke kostuums worden uitgevoerd, een in fraai houtsnijwerk verpakt buisje met 1 gram rozenolie uitgereikt. Deze kleinoden zijn ook te koop in de souvenirwinkels, maar u kunt er alleen van op aan dat u pure rozenolie krijgt als aan de verpakking een echtheidsgarantie hangt en de verpakking is verzegeld.

10 prachtige bestemmingen in De Rozenvallei en Bulgarije