De Finnmarksvidda is het centrale leefgebied van de Sami die in de plaatsen Karasjok (Samisch parlement) en Kautokeino een groot deel van de bevolking uitmaken. Vanuit het noorden is Alta hét uitgangspunt voor meerdaagse trektochten over de hoogvlakte naar Karasjok of Kautokeino. Ook Lakselv aan de noordoostkant is een geschikt uitgangspunt voor wandelingen in het Stabbursdalen nationaal park.

Kautokeino

De Saminaam voor Kautokeino is Guovdageaidnu, van de woorden guovda (midden of helft) en geaidnu (weg), en betekent ‘halverwege’. Omdat het midden tussen de belangrijkste migratieroutes van de rendieren ligt, vormt Kautokeino het centrum van noordelijk Sapmi (Lapland). Sinds lange tijd is deze plaats een ontmoetingspunt van de Sami. Al rond 1500 woonden hier Sami, die leefden van de visvangst en de jacht op wilde rendieren. In de volgende eeuwen gingen de Sami over op de rendierhouderij en werd Kautokeino een belangrijke winternederzetting voor de rendierhouders. Tegenwoordig herbergt Kautokeino 3000 mensen en zo’n 100.000 rendieren. Nog ongeveer 85% van de bevolking is van Sami-afkomst en 30% van de bevolking werkt in de rendierhouderij. Tussen april en september zijn de rendierhouders met hun kuddes op stap en is het in Kautokeino stiller dan in de winter. De laatste jaren groeide de plaats uit tot een centrum op het gebied van de Samicultuur, onderwijs en wetenschap. Er is een Sami radiostation, het Nordic Sami Institute, een Sami cultureel centrum (met theater en filmzaal), een opleiding rendierhouderij, en zijn er plannen voor een eerste Sami universiteit.

De Samibevolking van Kautokeino leeft in een mix van moderne tijd en traditioneel leven. Hoewel u alleen nog oudere inwoners in klederdracht ziet trouwt ook de moderne jeugd nog op de traditionele wijze, waarbij de aanstaande bruidegom de hand van het meisje moet vragen bij haar ouders en grootouders en een zilverschat moet overleggen van sieraden die de bruid tijdens het huwelijksfeest kan dragen. Zilversmid Frank Juhls voorziet met zijn zilversmederij nog steeds in een grote behoefte. De belangrijkste periode van het jaar in Kautokeino is Pasen, de periode voor de rendiertrek begint. In de kerk van Kautokeino, die in 1958 na de oorlog is herbouwd, is het vooral druk rond Pasen tijdens de traditionele bruiloften en religieuze festiviteiten.

Bezienswaardigheden Kautokeino

Juhls´ Silvergallery Sinds de Deen Frank Juhl in 1958 neerstreek in Kautokeino en op deze afgelegen plek op de toendra zijn zilversmederij begon, is ‘Juhls gallery’ uitgegroeid tot een van de belangrijkste bezienswaardigheden van Finnmark, en trekt het bezoekers uit de hele wereld. Frank en Regine Juhl kwamen in de jaren 50 naar Kautokeino, uit bewondering voor de Sami’s en vestigden de eerste zilversmederij in Lapland. De Sami hadden een lange traditie in het dragen van zilveren sieraden, die ze echter niet zelf vervaardigden maar verkregen door ruilhandel. De Juhls repareerden Samisieraden en voorzagen in een grote behoefte. Ze vervulden een belangrijke rol binnen de Sami gemeenschap en worden sindsdien door de inwoners van Kautokeino op handen gedragen. Tegenwoordig werken er diverse kunstenaars en studenten in de smederij en verkopen ze een enorm aanbod aan zilver en andere kunstvoorwerpen.

In enkele decennia bouwden de Juhls hun galerie uit tot een fantastisch complex van zalen, die eigenhandig werden ontworpen en gebouwd in de vorm van sastrugi’s of sneeuwduinen. Elke bezoeker krijgt een hartelijke ontvangst en (wie wil) een gratis rondleiding van een van de betrokken rondleiders, die uit de streek komen en met trots en betrokkenheid over de gallery vertellen. Het hele gebouw is een reflectie van de levensloop van het echtpaar Juhls, en de verschillende zalen hangen vol schilderijen, zilvercollecties van de Juhls en andere kunstenaars, en verzamelde kunstvoorwerpen uit de hele wereld. Een hoogtepunt vormen, naast traditionele zilveren sieraden, de moderne sieraden uit de zogenaamde toendracollectie, sieraden die zijn geïnspireerd op de mossen en korstmossen van de toendra. In en buiten de galerie ziet u ook enkele grote mozaïeken (gouden bol, duim, muurmozaïek), die de Juhls de laatste jaren hebben vervaardigd.

Kautokeino bygdetun Langs de Kautokeinorivier staat een klein museum over de Samische kultuur met bijbehorende openluchtafdeling met een typische (vroegere) Samiboerderij. Het museum heeft als thema’s: de geschiedenis van de ski, handvaardigheden (duodji), de rendierhouderij (een kaart met de trekroutes van de verschillende rendierkuddes), de landbouw en de godsdienst. Sledes en ski’s werden door de Sami al gebruikt voor de geboorte van Christus. De oudste vondst van een ski dateert uit 400 v. Chr. en is gevonden in Mortensnes aan de Varangerfjord. Het buitengedeelte van het museum is een reconstructie van Kautokeino 75 tot 100 jaar geleden met enkele boerenhuizen, plaggenhutten en voorraadschuren. Een ervan dient als zomercafé, waar een vriendelijke familie koffie met wafels serveert. Ze vertellen graag en boeiend over hun Sami-afkomst en cultuur, waardoor u zich makkelijker een voorstelling kunt maken van het leven van een (moderne) Samifamilie in Kautokeino.

Kautokeino Paasfestival

De traditionele Paasmarkt met zijn Sami-bruiloften is de laatste decennia uitgegroeid tot een uitgebreide festivalweek van Palmzon-dag tot Pasen, met tal van sportieve en culturele evenementen. Zo zijn er rendiersleden-wereldkampioenschappen, en worden er wedstrijden gehouden in ijsvissen, langlaufen en met sneeuwscooters. Verder is er theater en zijn er concerten in joik zang en Samische muziek. Of u kunt met uw sneeuw- scooter een film gaan zien in de van ijs gebouwde drive-in bioscoop. De evenementen vinden plaats op tal van locaties in het stadje, en wie op deze dagen aanwezig is ziet er nog heel wat mensen in traditionele Samikostuums. Foto’s van vorige festivals en het festivalprogramma kunt u bekijken op de website www.samieasterfestival.com.