De Maelstrom (Moskstraumen), tussen de eilanden Moskenesøya en Mosken (ten noorden van Værøy), behoort tot de meest onstuimige en gevaarlijke zeestromen te wereld. De zee-engte is bijna vijf kilometer breed en 50 meter diep, het getijdenverschil bedraagt ongeveer vier meter in de Vestfjorden. Tijdens de overgang van eb naar vloed en omgekeerd ontstaan er sterke draaikolken. Beroemde schrijvers en dichters hadden in het verleden groot ontzag voor de Maelstrom, zoals Petter Dass, Edgar Allen Poe en Jules Verne. Tot in Rome werden reizigers gewaarschuwd. De bewoners van de nabijgelegen gehuchten vonden al die commotie van buitenstaanders maar overdreven, zij respecteerden de Maelstrom gewoonweg.

De meeste mensen op Moskenesøya wonen aan de binnenkust, de oostzijde. Hier zijn de gunstigste havencondities. De westzijde heeft steile kliffen en bergen die vlak aan de kust liggen, het strand is hier maar smal. De bergen rijzen hier direct vanuit zee omhoog. Ooit woonden ten westen van Å mensen, maar die gaven hun geïsoleerde bestaan op in de jaren vijftig van de vorige eeuw. De Noorse overheid beloofde de mensen van de thans verlaten gehuchten aan de westzijde, Revsvika en Helle, voldoende financiële garanties om zich aan de oostzijde te vestigen. Refsvika staat tegenwoordig op de kaart aangegeven als een bezienswaardigheid, het is al sinds 1951 een spookbuurtschap. In Kollhellaren, een grot bij Refsvika, ontdekten archeologiestudenten medio jaren tachtig van de 20e eeuw 30-40 cm hoge rode tekeningen. Deze ongeveer 3000 jaar oude tekeningen beelden mensen uit. Ze waren gemaakt van ijzeroxide.

Visserij is uiteraard de overheersende broodwinning op Moskenesøya, tegenwoordig aangevuld met inkomsten uit kunstmatige viskweek en toerisme. Vroeger hielden de mensen ook grazend vee. De weiden lagen tegen de hellingen van de bergen.

Fredvang, Reine en Moskenes

Fredvang is een van de weinige vissersplaatsjes op Moskenesøya die niet aan de E10 liggen. Het ligt aan de overzijde (westoever) van de Torsfjorden, waar slechts weinig toeristen zich wagen. De omgeving is echter prachtig en het geeft een omgekeerd beeld van Moskenesøya, omdat de meeste bezoekers de E10 volgen. Fredvang is het beginpunt van wandelroutes naar Yttersida, in de omgeving zijn hutten voor afstandswandelaars.

Langs de verbindingsader E10 aan de oostzijde van Moskenesøya ligt een aantal prachtige vissersdorpen, als blinkende kraaltjes aan een sieradensnoer. Het zijn schilderachtige gehuchten tegen een fantastische bergachtige achtergrond: Hamnøy, Reine, Moskenes, Sørvågen, Tind en Å.

Reine heeft een verleden van walvisvaarders. Hier vonden nogal wat mensen emplooi in de walvisjacht. De kerk van Reine, die dateert uit 1891, heeft een mooi altaarstuk uit 1929 van de schilder Kristoffer Sinding-Larsen. Het altaarstuk geeft de heilige familie vlak na de geboorte van Jezus weer. Schilder en beeldhouwer Jan F. Wanggard heeft in Reine een eigen atelier en kunstwinkel, hij vist in de winter met een originele Nordlandboot (åttring). Op het eilandje Sakrisøya, vlak bij Reine, is een poppenmuseum (Dagmars Dukke- og Leketøymuseum) gevestigd. Voor de liefhebber: de verzameling omvat 2500 poppen en speelgoed daterend vanaf 1860. In deze buurtschap bevindt zich de kunstgalerie van Eva Harr.

Moskenes is de vertrek- en aankomsthaven van de reguliere veren. Vanuit deze plaats worden bootexcursies georganiseerd naar de fameuze en gevaarlijke Maelstrom, de Kollhellarengrot bij Refsvika en de prachtige en woeste Reinefjorden. In de lokale kerk uit 1821 bevindt zich een fraai altaarstuk (1765) met de afbeelding van het Laatste Avondmaal.

Sørvågen en Å

Sørvågen werd in de 19e eeuw het knooppunt in de visserijcommunicatie. De Lofotentelegraaflijn, met een lengte van 170 km, kwam in 1861 gereed. In 1906 kreeg de plaats een draadloze verbinding met Røst, de eerste in Noord-Europa en de tweede in de wereld. In 1928 kreeg het dorp een radiotelefooninstallatie om draadloos te telefoneren. Het Norsk Telemuseum (telecommunicatiemuseum) is gevestigd in het telegraafhuis uit 1914 in Sørvågen. In Sørvågen is ook Galleri Krysset gevesigd, de kunstgalerie van Tor Esaissen. De galerie, open sedert 1964, toont werken van diverse Noorse kunstenaars.

In Å eindigt de levensverkeersader E10, het is de zuidelijkste plaats op Moskenesøya. Å is een levend visserijmuseum. Veel gebouwen hebben een monumentale status, het Norsk Fiskeværsmuseum (visserijmuseum) telt veertien gebouwen. Een groot aantal dateert uit het midden van de 19e eeuw. Er staat een fabriek die (kabeljauw)leverolie produceert, een oude bakkerij, een smidse en uiteraard een botenhuis. Veel aandacht gaat uit naar de bereiding van stokvis en het dagelijks leven in een vissersdorp sinds twee eeuwen. Å is een must voor cultuursnuivers.

Verder is er nog het Lofoten Tørrfiskmuseum in Å. Hier kan men huisjes van arme vissers en herenhuizen opgetrokken in jugendstil bekijken. De schrille contrasten van de visserijgeschiedenis komen hier tot leven.