Hoewel Tromsø’s geschiedenis teruggaat tot de 12e eeuw, is het pas twee eeuwen een stad van enige omvang. De stad is ontstaan als aanlegplaats voor schepen, die de vaargeul tussen het vasteland en het daarvoor gelegen eiland namen. Tromsø kreeg in 1794 stadsrechten en werd een belangrijk uitgangspunt voor expedities naar het noordpoolgebied, voor de walvisvangst en de visserij. In 1928 vertrok Amundsen hier met een watervliegtuigje om deel te nemen aan de zoekactie naar Umberto Nobile en zijn verongelukte Zeppelin Italia. Amundsen en zijn bemanning keerden niet terug van hun zoektocht boven de Barentszzee en werden nooit teruggevonden. In het centrum van Tromsø staat een standbeeld ter nagedachtenis aan Amundsen. Tromsø werd als een van de weinige steden in het noorden tijdens de Tweede Wereldoorlog geheel gespaard. In het centrum staan nog relatief veel historische houten gebouwen tussen de verder zeer moderne stad. Vooral aan de Storgata en Sjøgata en langs de haven staan veel mooie historische panden en pakhuizen en heeft de stad veel van zijn oorspronkelijke karakter behouden. Bij het Tourist Office kunt u het boekje ‘Tromsø town walks’ kopen, met 6 historische stadswandelingen. Tegenwoordig is Tromsø het centrum voor wetenschappelijk onderzoek, opleidingen en cultuur in Noord-Noorwegen. Er is een universiteit, een onderzoeksinstituut voor het Noorderlicht en de Noord-Noorse meteorologische dienst gevestigd. De stad is een stopplaats voor de Hurtigrute schepen, en vanaf het vliegveld gaan dagelijkse vluchten naar Spitsbergen. Tromsø is bekend om zijn uitgaansleven, vooral in de wintermaanden, wanneer de stad bewoond wordt door vele duizenden studenten. Wanneer Tromsø ontwaakt na een lange poolnacht wordt ieder jaar eind januari de terugkeer van de zon gevierd met een groot feest en het Nordlysfestivalen (Noorderlichtfestival), een internationaal muziekfestival met een breed repertoire aan muziekstijlen, van barok tot hedendaagse muziek en van jazz tot klassiek.

Bezienswaardigheden Tromsø (centrum)

Tromsø Domkirke

Aan de Storgata in het centrum van Tromsø bevindt zich de oude kathedraal uit 1861. Op deze plaats stond al sinds de Middeleeuwen een kerk en werd in 1861 een nieuwe Lutherse kerk in Neogotische stijl gebouwd. De houten kerk is ontworpen door de architect Christian Heinrich Grosch, die veel Noorse kerken heeft gebouwd. De kerk is van di. tot zo. te bezichtigen.

Nordnorsk Kunstmuseum

Sinds 2001 is aan de Sjøgata 1 het Noord-Noorse kunstmuseum gevestigd, in een statig pand dat vroeger dienst deed als post- en telegraafkantoor. Het museum toont de Noord-Noorse kunst vanaf de 18e eeuw tot heden, en is het belangrijkste kunstmuseum ten noorden van Trondheim. Er zijn wisselende en vaste collecties. De vaste collectie omvat werken van Samikunstenaars en Noord-Noorse kunstenaars als Peder Balke, Kaare Espolin Johnson, Iver Jåks, Inghild Karlsen, Olav Christopher en de typische Lofoten-kunstenaars Otto Sinding, Gunnar Berg en de Zweedse Anna Boberg. Maar ook beroemde Noorse schilders als J.C. Dahl, Christian Krohg, Edward Munch and Odd Nerdrum zijn vertegenwoordigd.

Tromsø Kunstforening

Tegenover het Polaria museum, aan de Muségata, huisvest een monumentaal gebouw de Galerie van moderne kunst van de Tromsø Kunstforening. In de verschillende expositiezalen worden wisselende tentoonstellingen van hedendaagse kunst gehouden. In het gebouw is verder een museumshop en het uitstekende café-restaurant Eka (voordelige lunchgerechten).

Poolmuseum

Een van de interessantste musea van Noord-Noorwegen is het Poolmuseum, aan de oostkant van de haven, gevestigd in een gerestaureerd pakhuis uit 1830. Samen met de omringende historische huizen en pakhuizen van het Skansen complex is het een van de mooiste plekken van het oude Tromsø. Het museum werd geopend op 18 juni 1978, precies 50 jaar na de dag dat Roald Amundsen uit Tromsø vertrok op zijn laatste zoektocht naar Umberto Mobile en het luchtschip ‘Italia’. Tromsø heeft een lange traditie als startpunt van poolexpedities. Beroemde poolreizigers vertrokken met bemanningen en schepen vanuit Tromsø. Het museum heeft foto’s, scheepsmodellen en diorama’s over de belangrijkste poolreizen: Fridtjof Nansen met zijn schip de Fram (1893-1896), de expedities van Roald Amundsen, en de reis van Willem Barentsz in 1596 naar Spitsbergen. Het Poolmuseum documenteert naast deze poolreizen, de winterjacht op Spitsbergen naar ijsberen, poolvossen, rendieren en zeehonden (o.a. over Henry Rudi, de ‘ijsbeer koning’, die 713 ijsberen afschoot tussen 1908 en 1948), de walvisjacht in de 17e en 18e eeuw, en de Russische overwintering en jacht op Spitsbergen rond 1700. Als dierenliefhebber word je wel een beetje droevig van al die gruwelijke jachtmethoden en opgezette beesten, en is het een schrale troost dat al dit gejaag en gedood van dieren grotendeels verleden tijd is. Een zwak punt is dat in het museum nergens het thema natuurbescherming of bedreigde diersoorten aan de orde komt. De ijsberenjacht is overigens pas in 1973 verboden. Jagen zit de Noren kennelijk in het bloed en in strijd met de algemene opinie in Europa beoefenen de Noren nog steeds op beperkte schaal de walvisvangst en robbenjacht.

Polaria

Aan de zuidrand van het centrum ligt het in 1998 geopende Polaria informatie- en belevingscentrum. Het moderne museum werd gebouwd in samenwerking met het Noorse Poolinstituut en heeft diverse interactieve exposities over de natuur van het Arctische gebied en de Barentszregio. In de panoramabioscoop wordt een superbreedbeeldfilm vertoond over Spitsbergen van Ivo Caprino, dezelfde regisseur die ook voor het Noordkaapcentrum een film maakte. Verder is er een aquarium met vissen uit de Arctische zee, en een bassin met zes baardrobben, een van de meest voorkomende zeehondensoorten in de kustwateren van Spitsbergen. Op de eerste verdieping zijn een café en een museumwinkel. Naast het museum kunt u een kijkje nemen bij de MS. Polstjerna, een voormalige robbenjager uit 1949, die in een glazen hal is tentoongesteld.

Bezienswaardigheden buiten het centrum

IJszeekathedraal

Een markante blikvanger aan de overkant van de fjord is de in 1965 gebouwde Tromsdalen kirke, beter bekend als Ishavskatedralen (IJszeekathedraal). De Noord-Noorse natuur met zijn noorderlicht, sneeuw en ijs inspireerden de architect Jan Inge Hovig bij het ontwerp van deze kathedraal. Het vele glas tussen de betonnen pilaren symboliseert het noorderlicht en de middernachtzon, en het dak staat symbool voor de scherpe vormen van sneeuw en ijs. Het interieur is prachtig, vanwege de sobere vorm, de mooie lichtval en het grote glas-in-loodvenster aan de altaarzijde. Het glas-in-loodraam werd pas enkele jaren na de bouw ontworpen door Victor Sparre en is een van de grootste van Europa. De architect was het vanwege stijlbreuk daar niet mee eens en schijnt sindsdien de kerk nooit meer te hebben betreden. ‘s Zomers kunt u iedere dag om 14.00 en 17.30 uur een orgelconcert bijwonen en elke avond om 23.30 uur luisteren naar een speciaal middernachtsconcert.

Kabelbaan

Op 15 minuten lopen van de IJszeekathedraal ligt het dalstation van de Tromsø fjellheisen (kabelbaan) naar de 420 m hoge Storsteinen (buslijn 26 vanuit het centrum). In 40 minuten brengt de kabelbaan u naar deze berg met een prachtig uitzicht op de stad en de fjord. Vanaf Storsteinen kunt u bergwandelingen maken in het achterland van Tromsø. U kunt de 1238 m hoge Tromsdalstind beklimmen, de hoogste berg van het schiereiland en de stadsberg van Tromsø. In dit berggebied ligt een netwerk van paden en berghutten, zoals de kleine berghut Skarvassbu van de Troms Turlag.

Tromsø museum

 Aan het Folkeparken, circa 1,5 km ten westen van het centrum, ligt het museum van de Universiteit van Tromsø. Het museum is opgericht in 1872 en is het oudste en grootste museum van Noord-Noorwegen. Het museum heeft de volgende thematische afdelingen:

•, noorderlicht (over het ontstaan en de verschillende verschijnings- vormen)

•, geologie (mineralencollectie Noord-Noorwegen)

•, zoölogie (veel opgezette dieren zoals de grote roofdieren beer, lynx, wolf en veelvraat, ijsbeer; zeearend en zeevogels)

•, archeologie van Noord-Noorwegen (steentijd, Vikingen en Middeleeuwen)

•, Sami-cultuur (historie, mythologie, kleding en huisvesting; joik muziek)

•, ‘Sapmi, hoe een volk ontstaat’ (expositie over de moderne samenleving en cultuur van de Sami)

•, kerkelijke kunst uit Noord-Noorwegen

Botanische tuin

Een paar km ten oosten van het centrum, in de wijk Breivika, ligt de arctisch-alpine botanische tuin van de Tromsø Universiteit. Deze noordelijkste botanische tuin heeft alpiene en polaire planten uit alle continenten; de rotstuin is aangelegd met adviezen van de Botanische tuin van de Universiteit Utrecht. De botanische tuin is 2 ha groot en kent de volgende afdelingen: Himalaya, Rododendrons, Kirovsk (Russisch Lapland), primula’s en ranunculaceën, vijvers en beken, kruidentuin en traditionele tuin, rosarium, Arctische heuvel, Chili en Argentinië, Nieuw Zeeland. In de botanische tuin is voor bezoekers een café ingericht.