Bergen is misschien de meest toeristische stad van Noorwegen. De een zal de grote aantallen toeristen rond Vågen (de haven) en de Bryggenkade als gezellig ervaren, de ander als een nadeel. Veel buitenlandse (Amerikaanse) toeristen gebruiken de stad als springplank voor een tweedaagse rondreis per boot door de fjorden gecombineerd met de trein over de bergen naar Oslo (‘Norway in a nutshell’). Bergen krijgt jaarlijks 150.000 passagiers van cruiseschepen te verwerken en de beroemde Hurtigrute heeft er zijn begin- en eindpunt. Wie slechts een dag in Bergen wil doorbrengen doet er goed aan behalve de wereldberoemde haven Bryggen met zijn oude handelshuizen, ook de kunstenaarswijk boven de haven te bekijken en een rit te maken met de tandradbaan naar de berg Fløyen voor het mooiste uitzicht op de stad. Van de bezienswaardigheden in de omgeving van Bergen mag u zeker de Fantoft staafkerk, openluchtmuseum Gammla Bergen en buitenhuis Trolldhaugen, waar componist Edvard Grieg woonde, niet missen. Bergen is de stad van de festivals. Muziekliefhebbers hebben keus uit het Bergen International Festival jaarlijks in mei, het Nordic Media Festival, het Bergen International Film Festival, of eigentijdse muziekfestivals als Bergenfest (rock), Nattjazz (jazz) en Oktoberdans (dance). In het Grieghallen concertgebouw speelt regelmatig het beroemde Bergen Filharmonisch Orkest.

Geschiedenis

Voor de bibliotheek van Bergen staat een abstract standbeeld van kunstenaar Knut Steen, dat koning Olav Haraldson (Olav III) te paard voorstelt, die volgens de legende in 1070 de stad Bergen stichtte. Ook koning Håkan Håkansson zetelde in Bergen. De Håkanshallen aan de ingang van de haven herinnert nog aan zijn aanwezigheid. Tijdens diens heerschappij nam in 1240 Bergen de positie over van Trondheim als hoofdstad van Noorwegen. In de loop van de 13e eeuw werd Bergen een van de belangrijkste steden van het Duitse Hanzeverbond, zelfstandige stadstaten met grote economische en militaire macht. Ze beheersten de handel in Noord-Europa omdat ze in verschillende landen het alleenrecht op de handel verwierven. Zo moesten alle Noorse vissers en handelaren hun producten naar Bergen verslepen en daar verhandelen. Bergen was destijds een van de belangrijkste en grootste steden in Noord-Europa. Het Hanzeverbond van de Duitse handelslieden had hier een groot kantoor aan de Tyskerbrygge (Duitse kade), als het ware een stad in de stad, omringd door stadswallen. In de eeuwen die volgden verloor Bergen een groot deel van zijn macht en was het gedaan met de macht van de Duitse kooplieden. Twee maal ging een groot deel van de stad in vlammen op, maar toch wist Bergen altijd de belangrijkste handelsstad van Noorwegen te blijven. De laatste eeuw kwam de economische groei vooral van de scheepsbouw, oliewinning en het toerisme. De belangrijkste verbindingen van de stad verliepen altijd via het water (de Vikingenreizen, de Hanzehandel, de oliewinning in de Noordzee), het achterland was altijd moeilijk te bereizen. Sinds 1909 verbindt de spoorlijn over de Hardangervidda Bergen met zijn rivaal Oslo en pas sinds 2000 is er door de bouw van de 25 km lange Lærdalstunnel een veerbootvrije autoverbinding met Oslo tot stand gekomen. Ondanks verwoestende branden is in Bergen een aantal historische gebouwen bewaard gebleven, zoals de Håkonshallen, de Rosenkrantztårnet, een deel van de Bryggenwerf en enkele middeleeuwse kerken. De gebouwen van de Bryggenwerf zijn beschermd op de UNESCO Werelderfgoedlijst.

Bezienswaardigheden

Wie veel van Bergen wil bekijken doet er goed aan de Bergen Card aan te schaffen, voor gratis toegang tot stadsbussen, de Fløiba-nen, veel musea en die korting geeft op attracties, sightseeing tours en parkeren. Men kan de kaart aanschaffen bij het Tourist Office, het station en in de grotere hotels (Bergen Card 24 uur, NOK 190). Toeristische informatie, Vågsallmenningen 1 (oude beursgebouw tegenover de Vismarkt).

Vismarkt (Torget)

De altijd drukke vismarkt aan de kop van de haven vormt het hart van Bergen. Er wordt direct vanaf de vissersboten vis verhandeld en men kan er verse garnalen, gerookte vis en broodjes zalm kopen. Waarschijnlijk vanwege de vele Engelse bezoekers is er op de markt ook een heuse Engelse Fish & Chips kraam. Door de verkoop van souvenirs en verpakte levensmiddelen heeft de markt helaas aan karakter ingeboet. Het vroegere beursgebouw uit 1862 (het huidige Tourist Office) tegenover de vismarkt aan de Vågsallmenningen is een attractie op zich. De grote muurschilderingen in de Fresco Hall zijn geschilderd door Axel Revold (1887-1962) rond de thema’s Lofoten, Bergen en de Wereld.

Bryggenkade en Hanzemuseum

De Bryggenkade met zijn handelshuizen ligt direct aan de noordkant van de haven (Vågen). Hier bouwden de Duitse Hanzehandelaren sinds 1360 hun koopmanshuizen, waar gedroogde vis en graan werd opgeslagen en verse vis werd ingelegd. Het grootse deel van de middeleeuwse huizen is door brand verwoest, en de huidige panden stammen uit de 17e eeuw of zijn latere reconstructies. Karakteristiek zijn de vier grote langwerpige gebouwen (zorgvuldige reconstructies) met smalle steegjes en kleine winkeltjes en werkplaatsen. U kunt deelnemen aan interessante rondleidingen door de stadswijk (tours in het Engels om 11.00 en 12.00 uur, ca. 1½ uur, inschrijving bij het Bryggenmuseum). In een van de pakhuizen langs de kade is het Hanseatisk museum (Hanzemuseum) gevestigd, ingericht in 18e eeuwse stijl. Men krijgt er een goed beeld van het leven in deze Duitse stadswijk. Het Bryggenmuseum is minder interessant, en toont archeologische vondsten en heeft een tentoonstelling over de geschiedenis van de stad. Leuk voor kinderen is een rit met het treintje Bergensexpressen, dat start vanaf de Bryggenkade en langs diverse attracties in de stad rijdt.

Leuk is het om een kijkje te nemen in de kunstenaarswijk boven Bryggen en rondom het vertrekpunt van de Fløibanen. Er zijn in die wijk veel restaurants en cafés, o.a. het Cacti art cafe, Øvregatan 12 (mooi kunstcafé, ruime keuze koffie en thee, met internet wifi-zone) of het kleine Det Lille Kaffekompaniet, Nedre Fjellsmug 2, vlakbij de tandradbaan.

De Mariakirke is zonder twijfel de mooiste kerk van Bergen, en ligt net voorbij Bryggen aan de Dreggsalmenningen. Het is het oudste gebouw van Bergen uit de eerste helft van de 12e eeuw, een mooi voorbeeld van de Noorse romaanse stijl. De kerk werd later uitgebreid in gotische stijl en kreeg een barok interieur met een prachtige preekstoel en een drieluik van de Duitse houtsnijder Bernd Notke. Deze kerk behoorde toe aan de Duitse Hanzegemeenschap en tot 1868 werd hier nog in het Duits gepreekt.

Bergens Domkirken aan de Lille Øvregate is gebouwd in gotische stijl maar is minder indrukwekkend. ’s?Zomers kunt u hier iedere donderdag om 12 uur een orgelconcert bijwonen.

Bergenhus Festning

Aan de westkant van Bryggen ligt de vesting Bergenhus met binnen haar muren de historische Håkonshallen (een reconstructie van de banketzaal uit de tijd van koning Håkon Håkansson) en de naastgelegen Rosenkrantztårnet, een verdedigingstoren van gouverneur Erik Rosenkrantz. De vesting stamt verder grotendeels uit de 18e eeuw, werd in 1944 door een grote explosie verwoest, en later weer geheel opgebouwd. Een wandeling door het park is gratis, voor de bezichtiging van de Håkanshall en de toren dient u entree te betalen.

Fløybanen

Een rit met de tandradbaan naar de berg Fløyen (320 m) is eigenlijk een must voor iedere bezoeker. Het uitzicht over de stad en het fjordenlandschap is grandioos en men kan er even ontsnappen aan de hectiek van beneden. Het baantje werd in 1918 geopend en kreeg in 2003 nieuwe wagons met grote glazen panoramaramen. Op de berg is een restaurant met groot terras en een uitgebreid netwerk van wandelpaden. Vanaf de Fløyen kan men schitterende bergwandelingen maken. Bij de kassa van het baantje kunt u een folder vragen met een wandelkaart van het gebied. Voorbij het hutje Brushytten kan men naar de toppen Blåmannen (1 uur) en Rundemannen (1½ uur) klimmen. Wie tijd heeft voor een lange bergwandeling kan een rondtocht van 4 uur maken naar de berg Ulriken (642 m), de hoogste berg rond Bergen (en van daaruit met de kabelbaan naar Bergen terug). Vanaf Fløyen kan men ook over een pad in ongeveer een half uur teruglopen naar het centrum.

Kabelbaan Ulriken

In het zuiden van de stad gaat een kabelbaan naar de hoogste van Bergens ‘zeven bergen’, de 643 m hoge Ulriken. Vanaf de Vis-markt worden er vanaf 2009 zogenaamde Panoramatours georganiseerd: gecombineerde excursies per dubbeldekkerbus en kabelbaan (duur ongeveer 2 uur).

Bergen Kunstmuseum en Bergen Kunsthall

Langs het meertje Lilli Lungegårdsvann in het centrum van Bergen ligt een hele rij kunstmusea. De Rasmus Meyers allé is de ‘kunststraat’ van Bergen geworden met vier kunstafdelingen op rij. Het Bergen Kunstmuseum is verspreid over drie gebouwen en daartussen ligt de Bergen Kunsthall. Een vrij onoverzichtelijk geheel, vooral omdat de kunst niet per periode in diverse gebouwen wordt tentoongesteld, maar als verschillende collecties en kunstverzamelingen. Zo kan men in drie gebouwen werken van Munch tegenkomen. Het toegangskaartje geldt voor drie gebouwen van het Kunstmuseum; de Kunsthall is gratis. Het eerste gebouw huisvest de Stenersens Samling, een particuliere collectie moderne kunst (Picasso, Klee, Munch) en kunst uit de 18e en 19e eeuw van de stadsgalerie. Het volgende gebouw is de Bergens Kunsthall (of Contemporary Art Center), een moderne ruimte met tijdelijke exposities hedendaagse kunst. Het gebouw daarnaast is een neobarok palazzetto en huisvest de Rasmus Meyers samling, een kunstverzameling van de zakenman Rasmus Meyers (1858-1916). Deze collectie omvat 963 kunstwerken, voornamelijk van Noorse schilders. Het is na Oslo de belangrijkste verzameling Noorse kunst en toont belangrijke werken van Edvard Munch, de romanticus J.C. Dahl, en schilders als Gerhard Munthe, Christian Krogh en Harriet Backer. Zeer de moeite waard. Het volgende gebouw heet Lysverket en is het grootste van de drie afdelingen van het Kunstmuseum (ingang om de hoek aan de Lars Hilles gate). In een gebouw van de vroegere elektriciteitsmaatschappij is sinds 2003 de derde afdeling van het Kunstmuseum gehuisvest: Noorse en internationale kunst van de 14e eeuw tot heden. Op de begane grond is hedendaagse en 20e-eeuwse kunst tentoongesteld. Op de eerste etage treft men een belangrijke collectie werken aan van J.C. Dahl en zijn leerlingen; verder iconen en oude meesters van 15e tot 19e eeuw. Op de tweede verdieping zijn weer werken van Noorse en internationale kunstenaars uit de 20e eeuw en een deel van de Stenersen collectie.

Permanenten Vestlandske Kunstindustrimuseum

In het verlengde van de drie kunstmusea ligt aan de Nordahl Brunsgate het museum voor design en toegepaste kunst. Men vindt er meubels, kleding, zilver, Chinees porselein en historische voorwerpen in nieuwe opvallende context.

Bergen Aquarium

Het Bergen Akvariet (helemaal aan het eind van de zuidelijke kade) is een van de oudste aquaria van Europa en heeft bassins met vissen van de Noorse zee, fjorden, meren en rivieren. Verder zijn er zeehonden, pinguïns, is er een tropische afdeling met slangen en krokodillen, en wordt er een 3D-film vertoond en zijn er wisselende exposities. Naar het Aquarium kan men gebruikmaken van het historische veerbootje vanaf de Vismarkt naar de Tollbodkaiene. Een ander pontje verbindt het midden van noord- en zuidkant van de haven (10.00-18.00 uur).

Bergen Museum

Het Bergen Museum behoort bij de Universiteit van Bergen en werd in 1825 opgericht. Het is een van de oudste Noorse musea en heeft twee aparte afdelingen: een natuurhistorische afdeling aan de Muséplass, over geologie, botanie en zoölogie (walvisbotten), en een botanische tuin. De cultuurhistorische afdeling bevindt zich aan de Håkon Sheteligsplass, en toont voorwerpen uit de Vikingtijd, rotstekeningen en etnografische objecten uit de hele wereld. Met een kaartje heeft u toegang tot beide musea plus de botanische tuin.

Bergens Sjøfartsmuseum

Het scheepvaartmuseum werd opgericht in 1921 en is onderdeel van de Universiteit van Bergen. Het interessante museum toont de geschiedenis van de scheepvaart sinds de prehistorie tot het heden en het belang ervan voor Bergen en Noorwegen. Met onder andere schilderijen, archeologische vondsten, inrichtingen van schepen en fraaie modellen van Vikingschepen.