Dit prachtige decor van bergen, vulkanen, groene wouden, meren, warmwaterbronnen, moerassen, veengronden en watervallen inspireerde de bouwmeesters in de afgelopen 1.200 jaar tot het vervaardigen van schitterende tempels en heiligdommen.

Door al deze eeuwen heen was Nikko het Japanse centrum van boeddhistische cultuur. Het belangrijkste tempelterrein ligt op loopafstand (15 minuten) van zowel het treinstation Tobo als het JR-treinstation. In een majestueus 'cryptomeriabos' kunt u onder andere de weelderig versierde en in een uitbundige stijl uitgevoerde tempel Rinnoji en de heiligdommen Toshogu en Futurasan bewonderen.

Ten oosten van de stad liggen onder meer de Kegonwatervallen, het meer Chuzenji, het Senjogaharaplateau en het meer Yunoko.

Het tempelterrein van Nikko

In het jaar 766 stak de boeddhistische hogepriester Shodo-shonin een eerste spade in de bodem van Nikko om op deze plaats de tempel Shinon-ryuji te bouwen. Toen de hogepriester Jikaku Daishi in 848 het toenmalige kleinschalige tempelterrein betrad, kwam hij zeer onder de indruk van de spirituele uitstraling van de tempel. In zijn opdracht verrezen er op het tempelterrein twee fraaie tempels, te weten Rinnoji en Jogyo-Hokke. Tijdens het Kamaku-ra tijdperk raakte de keizerlijke familie geïnteresseerd in de aanwezige tempels, met als gevolg dat een lid van de keizerlijke familie als abt werd geïnstalleerd. Vanaf dat moment bleef het leiderschap over het tempelterrein in handen van de keizerlijke familie.

Het zal duidelijk zijn dat deze religieuze belangstelling van de keizers tot uitdrukking kwam in de welvaart van het tempelcomplex. Het mausoleum in Nikko werd opgericht in het Tokugawa-tijdperk (1634-1868). Op het tempelterrein verrezen wonderschone mausoleums, waarin de laatste resten van shogun lyeyasu en zijn kleinzoon lyemitsu bewaard werden. Ten behoeve van shogun lyeyasu werd het heiligdom Toshogu opgericht, terwijl shogun lyemitsu een laatste rustplaats kreeg in de tempel Tayuin. In de gehanteerde bouwstijl zijn zeer duidelijk Koreaanse invloeden waarneembaar. Heden ten dage is het tempelterrein nog steeds de thuisbasis van de boeddhistische Tendaisekte.

De heilige brug

Als u vanaf het treinstation de hoofdstraat (de Nikkostraat) heuvelopwaarts volgt, dan staat u na circa 15 minuten lopen voor de vermiljoenrode heilige brug (Shinkyo), die de rivier Daiya overspant. Volgens de legende is de brug gemaakt door twee slangen om de hogepriester Shodo-shonin te helpen de rivier over te steken. Vandaar dat deze 28 m lange en 7 m brede brug de bijnaam Slangenbrug draagt. De heilige brug is voor het publiek geopend tijdens het Toshogufestival en incidenteel ook op andere dagen tegen betaling van een tolprijs. Meestal zult u echter gebruik moeten maken van een evenwijdig liggende verkeersbrug (de Nikkobrug).

De tempel Rinnoji

Als u over de Nikkobrug bent gekomen, dan staat u na 3 minuten voor de tempel Rinnoji. Het belangrijkste gebouw van het tempelcomplex is de Sanbutsu-do. Deze hal werd in 848 gebouwd door de boeddhistische hogepriester Jihaku Daishi. Het imposante gebouw heeft een dubbel dak en vijf openwaaiende toegangsdeuren. Er staan drie houten boeddha's, gezeten op lotusbloemen; zij staan in het achterste gedeelte van de tempel. De meest rechtse boeddha stelt Kannon met de 1.000 handen voor. In werkelijkheid heeft zij maar veertig handen, maar iedere hand vertegenwoordigt 25 wensen. In het midden staat Amida-Nyorai. De meest linkse boeddha is Bato-Kannon, de god van de dieren, herkenbaar aan een paardehoofd dat uit zijn haardos steekt. Voorts staan er in de Sambutsu-do nog twee eenvoudige tempelaltaren en dertien godenbeelden. Links achter de Sambatsu-do staat de Sorintopilaar, die symbool staat voor de wereldvrede. Deze bronzen pilaar werd in 1643 gegoten, is 15 m hoog en heeft een omtrek van 3 m. De pilaar bevat 1.000 heilige sutra's. Het kleine gebouw rechts achter de Sambutsu-do is de tempel Gohotendo.

Het heiligdom Toshogu

In het heilgdom Toshogu worden de laatste resten bewaard van shogun lyeyasu, de eerste shogun van de familie Tokugawa. Als u de tempel Rinnoji verlaat, dan staat u voor een grote stenen poort. Dit is de toegangspoort tot het heiligdom Toshogu. Links van deze poort staat een vijf verdiepingen tellende pagode, waar een afbeelding staat van de boeddha der vijf wijsheden. De vijf verschillende daken van de pagode staan symbool voor de elementen lucht, vuur, aarde, water en wind. Oorspronkelijk werd de pagode in 1643 gebouwd, maar nadat zij door een verwoestende brand met de grond gelijk was gemaakt, werd zij in 1819 in haar oude staat teruggebracht.

Als u uw weg vervolgt, dan staat u binnen enkele minuten voor de poort Niomon, de poort van de twee Devakoningen. De poort is opgetrokken in de boeddhistische stijl. De twee dreigend kijkende figuren in de poort zijn Devakoningen, die tot taak hebben om het heiligdom Toshogu te beschermen tegen het kwaad.

Als u vervolgens het pad volgt, dan ziet u aan uw rechterhand drie gebouwen die dienst deden als opslagplaats. De derde opslagplaats bevat afbeeldingen van olifanten. De kunstenaar had in werkelijkheid nimmer een olifant in levenden lijve gezien, hij ontleende zijn inspiratie aan geschreven verhalen. Tegenover de middelste opslagplaats, links van het pad, staat de heilige stal. Op de dakranden zijn houten afbeeldingen van apen te zien, waaronder een wereldberoemd houtreliëf. Drie apen symboliseren de drie 'voornaamste' boeddhistische principes van de Tendasekte, namelijk: hoor geen kwaad, spreek geen kwaad en zie geen kwaad. De houten apen werden in de dakranden van de paardestal gesneden, omdat men geloofde dat apen de paarden konden beschermen tegen ziektes. Links van de bronzen poort, tegenover de opslagplaats met de uitgesneden olifant, staat een fraaie fontein. De fontein is overdekt met een Chinees zadeldak, dat wordt gedragen door twaalf granieten pilaren. Onder de dekbalk zit een prachtige gravure waarop karpers afgebeeld zijn. Bij de fontein kunnen de gelovigen hun mond reinigen en hun handen wassen voordat zij zich in gebed tot de goden wenden. Schuin achter de fontein staat de sutrabibliotheek, met in het midden een achthoekige boekenmolen. Deze bevat een omvangrijke collectie heilige teksten van de historische boeddha (de sutra's).

De poort Yomeimon

De poort Yomeimon kunt u niet missen. Deze schitterend bewerkte, twee verdiepingen tellende poort is de mooiste poort van Japan. Het oogverblindende houtsnijwerk maakt iedere bezoeker sprakeloos. De fraai uitgesneden tafereeltjes en de drakenkoppen zijn van een ongekende schoonheid.

Om aan te geven dat velen tijdens het kijken naar deze poort verrast worden door het invallen van de duisternis, heeft zij de bijnaam 'Schemerpoort' (Higurashinomon) meegekregen.

De tempel Yakushi-do

Voordat u onder de poort Yomeimon door gaat, kunt u eerst links afslaan om de Yakushi-do (de tempel Honji-do) te bezichtigen. Boeddha Yakushi is de geneesheer der zielen. Voordat u de tempel betreedt, moet u uw schoenen en jas opbergen.

Het schitterend beschilderde plafond wordt gedomineerd door een kronkelende draak. Deze schildering van Nampu Katayama werd in 1961 door brand zwaar beschadigd. Na zeven jaren van noeste arbeid opende het gerestaureerde gebouw in 1968 weer de poorten. Onder het toeziend oog van deze draak kunt u meedoen aan een steeds terugkerend ritueel. Alle aanwezigen knielen en klappen in de handen. De geproduceerde echo's komen, volgens de aanwezigen, overeen met het geluid van een brullende draak.

 

In het uitbundig gedecoreerde tabernakel wordt een afbeelding van Yakushi bewaard. Aan de ene zijde van het tabernakel staat een afbeelding van de boeddha van het zonlicht, terwijl aan de andere zijde de boeddha van het maanlicht pronkt. Voorts staan er twaalf dreigend kijkende oorlogsgoden. Opvallend is een wand met kunstig uitgesneden lotusbloemen. Het geheel is uitgevoerd in passende, stemmige kleuren.

Het centrale deel van het heiligdom Toshogu

Als u onder de poort Yomeimon door loopt, dan ziet u links de Miko-shigura, waar de draagbare relikwieënkasten worden bewaard, die tijdens de Toshogufestivals, op 17 en 18 mei en 17 oktober, in een processie worden rondgedragen. Rechts staat de Kaguraden. De Kaguraden doet dienst als toneelpodium tijdens de opvoeringen van de heilige dansen (kagura). De volgende poort is de Karamon. Hoewel deze poort minder beroemd is dan de Yomeimon, vind ik deze poort zeker zo fraai. Zij is opgebouwd in de Chinese stijl en is exclusief uitgevoerd in zwarte en witte kleuren. In de bovendrempel van de deur zijn afbeeldingen van Chinese sagen en legenden aangebracht. Achter deze poort bevindt zich het centrale heiligdom (de Honden), waar de geesten van de shoguns lyeyasu, Hideyoshi Toytomi en Yoritomo Minamoto verblijven. Als u het heiligdom betreedt, dan dient u uw schoenen uitte doen. Uit respect voor de overledenen mag u bovendien geen foto's nemen. Het lichaam van shogun lyeyasu is begraven in een tombe, op een heuvel achter het heiligdom. In het rechterdeel van het heilige hekwerk, dat de Honden omsluit, zit een deur. Boven deze deur slaapt een uit hout gesneden kat (de Nemurineko). De zwart-wit gevlekte kat, gezeten tussen vier ontluikende bloemen is een van de meesterwerken van Hidari Jingoro. De afbeelding van deze slapende kat is zo waarheidsgetrouw, dat geen muis of rat het tempelgebouw durft te betreden. Als u door deze deur gaat, dan kunt u via een 200 treden tellende trap de bronzen tombe van shogun lyeyasu bereiken.

Het heiligdom Futarasan

Voordat u door de Niomonpoort (de poort van de twee Devakoningen) gaat, kunt u links een pad volgen dat wordt geflankeerd door stenen lantaarns. Na 150 m lopen komt u bij het heiligdom Futarasan. Rondom dit eenvoudige heiligdom is het veel rustiger en daardoor sfeervoller dan rondom de andere tempels en heiligdommen. In Futarasan worden drie welvaart brengende goden vereerd. Vanaf dit heiligdom voert een pad langs een aantal kleine heiligdommen die verscholen liggen in het omringende cederbos. De rondwandeling duurt circa 2,5 uur.

Het heiligdom Taiyuin

In het heiligdom Taiyuin (het Taiyuin byo) worden de laatste resten bewaard van shogun lyemitsu, de kleinzoon van shogun lyeyasu. Na de dood van shogun lyemitsu in 1651 verleende keizer Gokomei de overleden shogun de boeddhistische titel Taiyuin. De hogepriester Kokai opende dit mausoleum in 1653 ter nagedachtenis aan deze shogun. Als u de tempel Rinnoji verlaat, dan gaat u niet onder de grote stenen poort door, maar slaat u het pad in waaraan de pagode met vijf verdiepingen staat. Na 4 minuten lopen staat u voor de ingang van het heiligdom Taiyuin. De opbouw hiervan vertoont zeer veel overeenkomsten met het heiligdom Toshogu, dat op een kleinere schaal is gebouwd. De pracht en praal van dit schitterende heiligdom harmonieert op een bijzondere wijze met het omliggende natuurschoon; een bezoek hieraan mag dan ook niet op uw lijstje ontbreken. Ook de ingang van dit heiligdom wordt gevormd door een zogenaamde Niomonpoort, die ook wordt bewaakt door twee Devakoningen. Als u deze poort gepasseerd bent, dan staat u voor de heilige fontein. In de zoldering van deze fontein is een draak afgebeeld. Deze schildering van Yasunobo Kano is een der voornaamste meesterwerken die de Japanse schilderkunst in de zeventiende eeuw heeft voortgebracht. Aan uw linkerzijde kunt u de stenen trappen beklimmen naar de poort Niten-mon (de poort Kaminari-mon), die in de Irimoyastijl is gebouwd. Het geheel rust op acht stevige pilaren. De beide goden die deze toegangspoort bewaken, dragen de namen Komokuten en Jikokuten. De groengeverfde god aan de linker achterzijde van de poort is de god van de wind, terwijl aan de rechterzijde de roodgeverfde god van de donder en bliksem staat. Beide hebben tot taak om de mensheid te beschermen tegen kwade invloeden. De volgende poort draagt de naam Yashamon en herbergt vier afbeeldingen van boeddhistische goden (yashu). Op de binnenplaats achter deze poort staan een klokketoren en een drumtoren. Vervolgens komt u voor de fraaie Karamonpoort te staan. Onder de dakrand vliegen twee prachtige witte kraanvogels en op de bovendrempel van de deur zwemt een witte draak in gouden golven. Twee felgekleurde vogels en het hoofd van de legendarische Karashishi maken tevens deel uit van deze poort in Chinese stijl. Schenkt u ook vooral aandacht aan het uitgesneden heilige hekwerk aan beide zijden van deze poort en let daarbij vooral op de subliem uitgesneden duiven, pijnboomtakken, bamboetwijgen en pruimebloesems. Achter de Karamonpoort, binnen de omheining van het heilige hekwerk, staat het centrale heiligdom. In het tabernakel wordt een afbeelding van shogun lyemitsu bewaard. Opmerkelijk zijn de Chinese leeuwen die op gouden panelen het tabernakel flankeren. De imposante hangende lantaarn in het centrum van dit heiligdom is een geschenk van de Nederlandse koninklijke familie. De heilige leeuwen en honden zijn geschilderd door Tanyu Kano en Yasunobu Nagazane. Al met al maakt het interieur van het centrale heiligdom een onuitwisbare indruk op iedere bezoeker. Rechts achter dit centrale heiligdom, voorbij de poort Koka-mon (in Mingstijl, uit China), kunt u de tombe vinden van shogun lyemitsu. Achter een kleine gegoten koperen poort rusten de stoffelijke resten van de shogun onder een een-voudige bronzen pagode.

Trein en bus Nikko:

-, Nikko: Neem vanaf het Tobu Railways-treinstation Asakusa in Tokyo (op een paar minuten lopen vanaf het Asakusa metrostation) de Tobu Railways Nikkospoorlijn naar Nikko (minstens één trein per uur, meestal twee treinen per uur). Bij een aantal treinen dient u over te stappen op het treinstation Shimo-lmaichi. Reistijd: per limited express 1 uur en 55 minuten (reserveren), per rapid train 2 uur en 10 minuten (reserveren niet noodzakelijk en aanmerkelijk goedkoper dan de limited express).

Of neem vanaf het JR-treinstation Ueno in Tokyo de Tohoku Honsen- spoorlijn of de Nikkospoorlijn naar Nikko. U dient over te stappen in Utsunomiya (vanaf Ueno één trein per uur, vanaf Utsunomiya minstens één trein per uur). Reistijd tot Utsunomiya: per Tohoku Shinkansen 47 minuten (Yamabiko) of 53 minuten (Aoba), per limited express 1 uur en 26 minuten, per ordinairy train 1 uur en 50 minuten. Reistijd vanaf Utsunomiya tot Nikko is 45 minuten (ordinairy train).

-, Het tempelterrein van Nikko: U loopt in 15 minuten vanaf zowel het Tobu als het JR-treinstation naar het tempelterrein van Nikko (zie tekst). Als alternatief kunt u gebruik maken van de bus. Deze vertrekt vanaf de bushalte voor het treinstation Tobu (dit ligt vlak bij het JR- treinstation). Stap uit bij de bushalte Shinkyo (5 minuten) of de bushalte Nishi-sando (8 minuten).