Het 30 km lange eiland Karmøy ten zuiden van Haugesund heeft 38.000 inwoners en is het dichtstbevolkte eiland van Noorwegen. Gasnor en Gassco hebben er een aantal grote gasverwerkende fabrieken. Vanuit Karmøy wordt een groot gedeelte van het Noord-zeegas via pijpleidingen naar West-Europa getransporteerd. Verder bezit Norsk Hydro een grote Aluminiumfabriek op Karmøy. Behalve woonwijken en industriegebieden is er een aantal interessante bezienswaardigheden en musea en is er volop fraaie natuur op het eiland. Langs de westkust bij Åkrahamn liggen kilometerslange zandstranden en surfstranden.

Avaldsnes is de belangrijkste historische plaats op Karmøy. Hier woonden van de 9e tot de 14e eeuw de koningen van het West-Noorse Vikingrijk. Nadat Harald de Blonde rond 870 het gebied rond de Nordvegen had veroverd vestigde hij zich hier als eerste Noorse koning. Vijf eeuwen zouden de Vikingkoningen vanuit Avaldsnes het Noorse Rijk besturen. Vanuit Avaldsnes was het gemakkelijk om alle scheepvaart langs de Noorse kust te controleren en de handel met de rest van Europa. Op een heuvel die uitkijkt over de baai Karmsund staat de Sint Olavskerk uit 1250, die koning Håkon Håkonson liet bouwen ter ere van Olav Tryggvason, de koning die Noorwegen tot het christendom bekeerde. Deze kerk was in de middeleeuwen een van de belangrijkste kerken van Noorwegen. Interessant is ook het verhaal over de grote hellende monoliet vlak naast de kerk, waarvan de top de kerkmuur op 9,2 cm na raakt. Volgens een legende zal de wereld vergaan als de steen de kerkmuur raakt. Er wordt gezegd dat priesters stukjes van de steen hebben afgebikt om de dag des oordeels uit te stellen!

Naast de kerk ligt het nieuwe Nordvegen History Center, het belangrijkste museum in de omgeving van Haugesund. Dit museum over de Vikinggeschiedenis van Noorwegen ligt fraai ingepast in het landschap en is gedeeltelijk onder de grond aangelegd. Films, figuren, objecten en indringende multimediapresentaties geven een huiveringwekkend beeld van de heersers van Avaldsnes en het vaak bloederige Vikingtijdperk. Naast het Nordvegen History Center (gratis toegankelijk) liggen diverse grafheuvels en kun je een pad wandelen naar het eilandje Bukkøy, waar een Vikingdorp (Viking gård) is nagebouwd. In dit prachtig gereconstrueerde dorp gaat het er vreedzamer aan toe dan in het museum en zijn diverse gebouwen, een ‘langhuis’ en een groot Viking boothuis nagebouwd. Iedere zomer komt de geschiedenis hier tot leven, wanneer acteurs en scholieren er leven zoals 1000 jaar geleden. Begin juni is er ieder jaar een kleurrijk Vikingfestival.

Vanaf Avaldsnes voert een zijweggetje naar het haventje van Vingsnes aan de westkust. Aan het eind van de weg, bij het haventje, staat een heuse replica van het Vrijheidsbeeld van New York. Niet zo verwonderlijk als het lijkt, want de kopermijn van Vingsnes leverde het koper voor het echte Vrijheidsbeeld. Dit onooglijke plaatsje was in de 19e eeuw een van de grootste kopermijnen van Noorwegen met 3000 mijnwerkers. De mijn was actief tot 1972 en is tegenwoordig een beschermd monument en mijnbouwmuseum. Het museum is alleen ’s?zomers open, maar je kunt altijd een kijkje nemen in het voormalige mijndorp, en een wandeling maken door de ‘Fransehagen’, de mooi aangelegde heidetuin van de vroegere mijndirecteur.

Tussen Kopervik, de hoofdplaats van Karmøy, en Åkrehamn voert een zijweg naar Vedavågen en het Karmøy visserijmuseum, een interessant museum in een ultramoderne langwerpige rechthoek, ontworpen door het architectenbureau Snøhetta, dat ook de Oslo Opera ontwierp. Het museum toont de ontwikkeling van de visserij vanaf de uitvinding van het stoomschip tot heden. Ook is er een zoutwateraquarium en een museumcafé. Nog een vergelijkbaar museum (minder interessant) is het Åkrehamn kustmuseum, dat is gehuisvest in een gerenoveerd boothuis. Het toont de visserijgeschiedenis van het eiland en de relaties met Noord-Amerika.

Het dorp Skudeneshavn op de zuidpunt van Karmøy is een van de best bewaarde 19e-eeuwse vissershavens van Noorwegen, met 130 witgeschilderde historische boothuizen en schippershuizen. Het museum Mælandsgården in een oude koopmanswoning geeft een overzicht van de geschiedenis van het plaatsje. Het dorp is vooral bekend geworden door de misthoornfabriek van Ole Cristian Hansen (1850-1935), die sinds 1880 meer dan 30.000 misthoorns produceerde en verkocht aan schepen over de hele wereld. Zijn voormalige fabriek is nu ingericht als kunstwerkplaats en café. De serveerster demonstreert er graag een van de misthoorns. Per kajak of roeiboot kun je naar de vuurtoren van Geitungen varen op een eilandje voor de kust. De vuurtoren is tegenwoordig in gebruik als hut en heeft 30 slaapplaatsen.

Utsira

Achttien kilometer uit de kust bij Haugesund (veerboot 3 x per dag vanaf Garpeskjærkaien uit Haugesund) ligt het eilandje Utsira, met slechts 213 inwoners, wat inwoners betreft de kleinste gemeente van Noorwegen. Het eilandje is vooral onder vogelkenners geliefd. Duizenden trekvogels doen iedere herfst het eiland aan en er is een permanent vogelobservatiestation gevestigd. Sinds het tellen van vogels begon rond 1930 zijn hier maar liefst 320 vogelsoorten waargenomen. Verder is het eiland uniek om haar duurzame energievoorziening, gebaseerd op windturbines en waterstof (met windenergie wordt waterstof geproduceerd, die op windstille dagen energie levert). Je kunt op Utsira rondfietsen of rondwandelen, o.a. naar de vuurtoren op het hoogste punt van het eiland (48 m). De vuurtoren stamt uit 1844, was een belangrijk baken voor zeelieden, en doet tegenwoordig dienst als permanent bemand weerstation (te bezoeken op afspraak). Utsira biedt onderdak in hotel of hutten en heeft twee restaurants.